Grote techbedrijven in de zorg? Dan moeten we een beetje streng zijn

Hoe gaan grote commerciële tech-bedrijven in de zorgmarkt om met onze data?

22 januari 2019

Bij mij staat er inmiddels één in huis, een smart speaker met een digitale assistent: Google Home. Sindsdien klinkt er regelmatig bij ons in de woonkamer ‘Hey Google’, gevolgd door allerlei vragen: ‘Hoe laat opent Bagels & Beans morgen?’ of ‘Zet een wekker om 06:05’. Twee dingen vielen snel op. Ten eerste: je moet streng zijn voor Google. De assistent begrijpt een aardige vraag niet, ze heeft liever dat je commando’s roept. Wanneer je ‘alsjeblieft’ toevoegt aan je zin, krijg je als antwoord: ‘ik begrijp niet wat je bedoelt, ik ben nog aan het leren’. Ten tweede: onze privacy in de woonkamer werd direct een gespreksonderwerp. Dit zette me aan het denken… Grote commerciële tech-bedrijven zoals Google betreden momenteel de zorgmarkt, maar hoe gaan zij eigenlijk om met onze data?

Mijn vader was de eerste die het onvermijdelijke punt van kritiek uitte “Grappig wel, maar ik vind het niks dat Google overal in en achter zit”. Ik wist dat het zou komen, deze opmerking. Ik weet het zelf ook; er zitten bezwaren aan het gebruik van een speaker die alles opvangt wat er in je woonkamer gebeurt en dit met behulp van algoritmes indeelt. Hopelijk in het juiste hokje. Het is echter makkelijk om deze bezwaren buiten beschouwing te laten, het werkt goed, heeft nu al heel wat handige toepassingen en ik wil mee met de toekomst! Het motto van Google is ‘Don’t be evil’, maar het is natuurlijk de vraag wat zij zelf ‘evil’ vinden. Ik las recentelijk dat dit motto van headline naar voetnoot is verplaatst in de Google gedragscode. Bovendien zou een deel van de eigen uitleg over dit motto hieruit zijn verwijderd; dit kan niet veel goeds voorspellen. Er is gelukkig strenge wet- en regelgeving en deze ontwikkelingen staan flink in de privacy-spotlights. Een schandaal is echt niet wenselijk, weet bijvoorbeeld Facebook inmiddels. De techniek gaat soms echter sneller dan de politiek en de controle op betrouwbaarheid van bedrijven. Er staan bijvoorbeeld duizenden gezondheids-apps in de appstores. Hoe weet ik als consument bij welke van die bedrijven ergens het woord integriteit voorkomt in het businessplan?

De discussie die vanuit zorgland de boventoon voert is of we bereid zijn een deel van onze privacy op te geven om ons leven makkelijker en gezonder te maken. Met beschikbare slimme technieken zouden we ontzettend veel informatie over onze gezondheid kunnen monitoren. Denk aan hartslag, nachtrust, zuurstofsaturatie, bloeddruk, mate van activiteit, etc. Deze informatie kan nu al door je telefoon of horloge verzameld worden. Ze kunnen je helpen voldoende te drinken, je medicijnen tijdig in te nemen en je sportieve prestaties te verbeteren. Waardevol, want als blijkt dat er iets met je aan de hand is kun je terugvallen op deze data in plaats van dan pas te beginnen met meten. Bovendien wordt het door continue monitoring mogelijk om iemand vooraf te waarschuwen. Stel je voor dat je horloge je kan waarschuwen vóór je een hartstilstand krijgt, of wanneer dit te laat is vanzelf een ambulance belt? Ook hoef je voor veel metingen en testjes niet meer naar de dokter, en kan mogelijk beter ingeschat worden in hoeverre een medicijn werkzaam is en wat de juiste dosering is. Daarnaast kun je uit de data van alle patiënten samen zeer waardevolle informatie halen. Mits deze ontwikkelingen juist worden uitgevoerd: goed voor de kwaliteit van zorg, en ook voor de zorgkosten!

Mijn data is privé

Preventie is de zorg van de toekomst. Het betekent in sommige gevallen echter wel dat een commercieel bedrijf jouw data bezit. Niet zomaar data, data over je gezondheid. Meer privé krijg je het bijna niet. In deze moderne tijden betekent meer data meer macht en dat is iets waar met een kritisch oog naar gekeken moet worden. Maar wel constructief kritisch. Het is namelijk wel van belang dat dit blijft ontwikkelen. Techniek kan het antwoord zijn op betaalbaarheid van de zorg, en zorgt voor stijgende toename van zorgkwaliteit. Het zal een lange weg zijn met daarop veel beren, maar deze beren mogen vooral geen belemmering vormen. Het is te belangrijk dat we gebruik gaan maken van deze nieuwe ontwikkelingen.

Er zijn ook oplossingen voor de privacy bezwaren. In het geval van mijn smartspeaker komt wat ik zeg terecht op de Google servers, waarna zij het kunnen gebruiken voor verschillende doeleinden. Het wordt gebruikt om algoritmes te verbeteren zodat de assistent steeds beter wordt, maar wat doen ze er nog meer mee? Het kan ook anders. Op de servers van Amazon staat veel gezondheids-data. Philips Health Suite (cloudservice voor geïntegreerde zorg) maakt hier bijvoorbeeld gebruik van en er staat dus zo’n 15 petabyte Philips-gezondheidsdata op de Amazon Web Services. Deze data is echter niet in bezit van Amazon, er wordt simpelweg een ander verdienmodel gehanteerd. Philips schakelt Amazon in om goed beveiligde hosting te bieden voor deze grote hoeveelheden gevoelige data. Amazon zorgt op deze wijze voor brood op de plank door de servers ‘te verhuren’, en niet door de data te gebruiken voor andere commerciële doeleinden.

Stap voor stap

Er zijn meer issues met betrekking tot deze nieuwe ontwikkelingen: betrouwbaarheid van de data, slecht gebouwde applicaties, goede koppeling met een EPD (elektronisch patiëntendossier) of PGO (persoonlijke gezondheidsomgeving) zodat de arts of patiënt er echt iets mee kan, de juiste interpretatie van gegevens, support van medici en bovendien benodigde belangstelling en toestemming van de patiënt of cliënt. Daarnaast hebben we natuurlijk nog de zwakste schakel, de mens zelf en hoe deze omgaat met beveiliging en privacy. Al deze factoren zorgen ervoor dat de implementatie langzaam maar gestaag verloopt. Misschien is dat wel precies de wijze waarop het moet gebeuren, stap voor stap.

We zijn, net als de Google Assistant, allemaal nog aan het leren en we hebben nog niet op alle vragen een antwoord. We weten wel steeds beter waar we heen willen. Het is nu aan de zorgsector, de overheid én de commerciële markt om de weg er naartoe vrij te maken en zo het zorgproces te optimaliseren. Zoals ik al zei, voor Google werkt het beter als we streng zijn, duidelijke taal gebruiken en commanderen dan wanneer we alles beleefd vragen.

Wat is jouw mening over medische gegevens in handen van commerciële partijen? Mail naar maikel.starreveld@pinkroccade.nl of connect/stuur een bericht op LinkedIn (Maikel Starreveld). Ik ben benieuwd!